Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz Türküsü
Rize’nin şimdiki adı Portakallık olan Haldoz mahallesindeki bir düğünde kardeşinin bıçakla karnından yaralanması üzerine, kendisine haber verilen Sandıkçı Şükrü olay yerine giderek kardeşini kanlar içinde buluyor ve kardeşini yaralayan Abdi Ağa’nın uşağını (bir anlatıma göre de Abdi Ağayı) orada vuruyor.Bu olay üzerine hapishaneye düşen Sandıkçı Şükrü bir süre sonra bazı arkadaşlarıyla birlikte hapishaneden kaçıyor ve dağa çıkıyor.
Sandıkçı Şükrü, dağa çıktıktan sonra, yönetimle işbirliği yaparak kendisini hileyle zehirlemek isteyen biriyle karısı Fadime’yi elinden almak isteyen başka birini öldürüyor. Sandıkçı Şükrü’nün adı bu olaylardan sonra daha da yaygınlaşıyor. Fakirlere bir şey yapmaması zenginlerle mücadele etmesi yüzünden halk tarafından da seviliyor ve destekleniyor. Bu ve benzeri erdemleri yüzünden kendisine yardım edenler çoğalıyor.
Sandıkçı Şükrü’nün türküde adı geçen Perilizade adında zengin birine haberler göndererek, yoksullara mısır dağıtmasını istediği, yoksa kendisini cezalandıracağı tehdidinde bulunduğu söylenir. Nitekim Sandıkçı Şükrü’nün isteğini yerine getirmeyen Perilizade’nin mısırlarını adamlarına toplattırdığı ve yoksullara dağıttırdığı yaşlılarca da anlatılır.
Rize’nin Camiönü (Arkotil) mahallesinden Hüseyin Kutlu adında Sandıkçı Şükrü dönemine yetişmiş bir yaşlı “Çevrede başı belaya giren Sandıkçı’nın yanına geliyordu. Sandıkçı hem geleni koruyor, hem yardım ediyordu” diyor.
Kardeşiyle birlikte, türküde adı geçen Urusba (şimdiki adı Uzunkaya) köyünde eski bir kahvede otururken, zaptiyeler çevresini sarıyorlar. Zaptiye Çavuşu Abbas Çavuş Sandıkçı’nın teslim olmasını istiyor, ancak Sandıkçı kabul etmeyerek Abbas Çavuş’tan çekip gitmelerini istiyor. Zaptiye Çavuşu da bunu kabul etmeyince çatışma çıkıyor. Sandıkçı ve kardeşi Zaptiye Çavuşu ile birkaç zaptiyeyi öldürerek kaçıyor.
Sandıkçı Şükrü’nün bu olaydan sonra bir ara yakalanıp zincire vurularak batıya gönderildiği fakat kapatıldığı yerden atlayıp Rizeli sandalcılar tarafından kurtarıldığı anlatılır. Sandıkçı Şükrü’nün Sinop kalesinde tutukluyken denize atladığı ve kurtulduğu anlaşılıyor.
Sandıkçı Şükrü’nün yakalanmaması ve her geçen zaman içinde daha çok halk desteği sağlaması üzerine Trabzon Valisi Kadir Paşa önemli sayıda adam toplayarak Sandıkçı’nın üzerine gönderiyor. Sandıkçı’nın üzerine gönderilen süvariler, Kolcu kayıklarının Reisi Varilcioğlu Sadık’ı da yanlarına alıyorlar. Sandıkçı Şükrü Of ilçesinin İkizdere köyü yakınlarındaki Sanlı adlı bir mezrada bir yaşlı kadının evinde otururken ihbar ediliyor. Çevresi atlılarca sarılıyor. Varilcioğlu da yanlarında.
Sandıkçı Şükrü teslim olmak istemiyor. Fakat eskiden tanıştığı Varilcioğlu Sadık teslim olursa öldürülmeyeceğini söyleyerek onu ikna ediyor. Sandıkçı Şükrü de buna inanarak tüfeği elinden teslim oluyor. Fakat Varilcioğlu ile zabtiyeler teslim olarak önlerinde yürüyen Sandıkçı Şükrü’yü arkadan kurşunlayarak öldürüyorlar.
Türkülerden, gövdesinin şehre getirilerek halka gösterildiği anlaşılıyor.
Sandıkçı Şükrü’yü doğrudan gören ve tanıyan Refii Cevat Ulunay, ondan “Yaptıklarına pişman olmuş, fakat affedilmeyeceğini bildiği için teslim olmayan mert bir insan” olarak sözediyor.
1843-1909 yılları arasında yaşamış Rizeli Kahya Salih adında dinci ve tutucu bir şairin de Sandıkçı Şükrü’yle ilgili bir destanı bulunuyor. Karadeniz Türkçesiyle yazılan destanda “Şükri dedikleri bir merd eşkıya”nın “Devlet hükümatina” kurşun attığı için öldürüldüğü anlatılıyor.
Kaynak : Anonim
Yıl 1341 nefsime uydum
Sebep oldu şeytan bir cana kıydım
Katil defterine adını koydum
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Sen üzülme anam benim dertlerim çoktur
Çektiğim çilenin hesabı yoktur
Yiğitlik yolunda üstüme yoktur
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Çok zamandır çektim kahrı zindanı
Bize de mesken oldu Sinop’un hanı
Firar etmeyilen buldum amanı
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Sinop kalesinden uçtum denize
Tam üç gün üç gece göründü Rize
Karşı ki dağlardan gel oldu bize
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Bir yanımı sardı müfreze kolu
Bir yanımı sardı Varilcioğlu
Beşyüz atlıylan kestiler yolu
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Sandıkçı Şükrü’nün bu olaydan sonra bir ara yakalanıp zincire vurularak batıya gönderildiği fakat kapatıldığı yerden atlayıp Rizeli sandalcılar tarafından kurtarıldığı anlatılır. Sandıkçı Şükrü’nün Sinop kalesinde tutukluyken denize atladığı ve kurtulduğu anlaşılıyor.
Sandıkçı Şükrü’nün yakalanmaması ve her geçen zaman içinde daha çok halk desteği sağlaması üzerine Trabzon Valisi Kadir Paşa önemli sayıda adam toplayarak Sandıkçı’nın üzerine gönderiyor. Sandıkçı’nın üzerine gönderilen süvariler, Kolcu kayıklarının Reisi Varilcioğlu Sadık’ı da yanlarına alıyorlar. Sandıkçı Şükrü Of ilçesinin İkizdere köyü yakınlarındaki Sanlı adlı bir mezrada bir yaşlı kadının evinde otururken ihbar ediliyor. Çevresi atlılarca sarılıyor. Varilcioğlu da yanlarında.
Sandıkçı Şükrü teslim olmak istemiyor. Fakat eskiden tanıştığı Varilcioğlu Sadık teslim olursa öldürülmeyeceğini söyleyerek onu ikna ediyor. Sandıkçı Şükrü de buna inanarak tüfeği elinden teslim oluyor. Fakat Varilcioğlu ile zabtiyeler teslim olarak önlerinde yürüyen Sandıkçı Şükrü’yü arkadan kurşunlayarak öldürüyorlar.
Türkülerden, gövdesinin şehre getirilerek halka gösterildiği anlaşılıyor.
Sandıkçı Şükrü’yü doğrudan gören ve tanıyan Refii Cevat Ulunay, ondan “Yaptıklarına pişman olmuş, fakat affedilmeyeceğini bildiği için teslim olmayan mert bir insan” olarak sözediyor.
1843-1909 yılları arasında yaşamış Rizeli Kahya Salih adında dinci ve tutucu bir şairin de Sandıkçı Şükrü’yle ilgili bir destanı bulunuyor. Karadeniz Türkçesiyle yazılan destanda “Şükri dedikleri bir merd eşkıya”nın “Devlet hükümatina” kurşun attığı için öldürüldüğü anlatılıyor.
Kaynak : Anonim
Yıl 1341 nefsime uydum
Sebep oldu şeytan bir cana kıydım
Katil defterine adını koydum
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Sen üzülme anam benim dertlerim çoktur
Çektiğim çilenin hesabı yoktur
Yiğitlik yolunda üstüme yoktur
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Çok zamandır çektim kahrı zindanı
Bize de mesken oldu Sinop’un hanı
Firar etmeyilen buldum amanı
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Sinop kalesinden uçtum denize
Tam üç gün üç gece göründü Rize
Karşı ki dağlardan gel oldu bize
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Bir yanımı sardı müfreze kolu
Bir yanımı sardı Varilcioğlu
Beşyüz atlıylan kestiler yolu
Eşkıya dünyaya hükümdar olmaz
Çıktım Kozan'ın Dağı'na Türküsünün Hikayesi
Kars Elinin Maralı Türküsünün Hikayesi
Yıktılar Kalamızı Sürdüler Balamızı Bir Kerkük Türküsü Hikayesi
Sivas Ellerinde Sazım Çalınır Türküsünün Hikayesi
Ey Güzel Kırım Türküsü
Çırpınırdın Karadeniz Bakıp Türk'ün Bayrağına Türküsünün Öyküsü
Harmandalı Türküsü'nün Hikayesi
Karayılan Destanı... Gaziantep Müdafaası Hikayesi
Çökertme 'Halilim' Türküsünün Hikayesi
Çarşambayı Sel Aldı Türküsünün Hikayesi
Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz Türküsü
Dersini Almışda Ediyor Ezber Türküsünün Hikayesi
Kırmızı Gül Demet Demet Türküsünün Hikayesi
Aşık Reyhani Hayatı ve Şiirleri
Bodrum Hakimi Türküsü'nün (Bodrumlular Erken Biçer Ekini) Hikayesi
Sefil Baykuş Türküsünün Hikayesi
Gelin Oldum Karabel'in Eline Türküsü'nün Hikayesi
Alıver Anneciğim Alıver Çantamı Asayım Koluma (Kurlar Kışlaları) Türküsünün Hikayesi
Evlerinde Bir İpekten Halı Var Türküsünün Hikayesi
Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım Türküsünün Hikayesi
Mektebin Bacaları Türküsünün Hikayesi
Aşkın Ne Derin Yaralar Açtı Ciğerimde Türküsünün Hikayesi
Ceviz Oynamaya mı Geldin Odama Türküsünün Hikayesi
Devrent Deresine Duman Bürüdü Türküsünün Hikayesi
Ağgül Seni Camekanda Görmüşler Türküsünün Hikayesi
Acem Kızı Türküsünün Hikayesi
Edirne'nin Ardı Bağlar Türküsünün Hikayesi
Ahmet Bey'in Bir Küheylan Atı Var Türküsünün Hikayesi
Hey Onbeşli Hikayesi ve Türküsü
Bebek Ağıtı'nın Hikayesi (Avşar Ağıtı Orta Anadolu)
Ormancı Türküsünün Öyküsü
Söyleyin Anama Damda Yatmasın (Şahin Bey) Türküsünün Hikayesi
Muş Ovası Türküsünün Hikayesi
Ezo Gelin Türküsünün Hikayesi
Hey Onbeşli Onbeşli Türküsünün Hazin Hikayesi
Suzan Suzi Türküsünün Hikayesi
Kara Kaş Gözlerin Elmas Türküsünün Hikayesi
Cemal'im Türküsünün Hikayesi
Ordunun Dereleri Aksa Yukarı Aksa Türküsünün Hikayesi
Yemen Türküsü (Burası Muştur Yolu Yokuştur) Hikayesi
Hekimoğlu Türküsünün Hikayesi
Sarı Gelin Türküsünün Hikayesi
Bitliste Beş Minare Türküsünün Hikayesi
Kışlalar Doldu Bugün Uzun Havasının Hikayesi
Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa Türküsünün Hikayesi
Kapıyı Çalan Kimdir? Türküsünün Hikayesi
Arpa Ektim Biçemedim (Ali Paşa) Türküsünün Hikayesi
Odasına Vardım Gayfe Pişirir Türküsünün Hikayesi
Yürüyorum Dikenlerin Üstünde Türküsünün Hikayesi
İki Keklik Bir Kayada Ötüyor Türküsünün Hikayesi
