Hey Onbeşli Hikayesi ve Türküsü

Hey onbeşli hikayesi denildiğinde akla ilk önce Çanakkale Savaşı gelir. Peki, hey onbeşli hangi yöreye ait? Her ne kadar türküde Çanakkale destanı anlatılsa da türkü Tokat yöresine aittir. Hey 15'li türküsünün hikayesi kısaca araştırılabileceği gibi ayrıntılı bir araştırma da yapılabilir. Konu ile ilgili bugüne kadar çok sayıda araştırma yapılmıştır. Hey 15' li ağıt mı sorusunun cevabı yazımızın devamında.

Hey Onbeşli Hikayesi
Türk kültüründe türkülerin ayrı bir yeri vardır. Her türkünün de ortaya çıktığı yöreye özel bir hikayesi vardır. Hey onbeşli türküsünün de kendine özel bir hikayesi vardır. Türkünün hikayesi, çeşitli tiyatro oyunlarına da konu olmuştur. Türküde yer alan 15'li ifadesi Hicri 1315 senesine atıfta bulunur.

Hicri yıla göre 1315 senesinde doğmuş olan Tokatlı Halil, evinin en küçük çocuğu idi. Yasa gereği her evde, evin geçimini sağlamak maksadıyla bir erkek bulunmalı idi. Halil de evdeki tek erkek kalmıştı. Fakat Halil gönüllü olarak Çanakkale'ye gitmek istedi. Geride bıraktığı annesi Rum çeteler tarafından öldürüldü. Halil'in sözlüsü olan Hediye ise yine bu çeteler tarafından kaçırıldı. Hediyenin bu olaydan sonra hayatı kararmıştır. Hediye uzun bir süre esir tutulduktan sonra serbest bırakılmıştır.

Çanakkale Savaşı bittikten sonra Halil köyüne dönmüş ve Hediye'nin başına gelenleri öğrenmiştir. Olayları yanlış değerlendiren Halil Hediye'yi öldürür ve namusunu temizlediğini zanneder. Oysa duru hiç de Halil'in anladığı gibi değildir.

Hey 15' li Ağıt Mı?
Onbeşli türküsü esasında bir ağıttır. Oyun yazarı olan Mustafa Arıkoğlu, bu türkünün bir ağıt olduğunu vurgulamak için bir oyun yazmıştır. Bu oyun uzun süre Çorum ve Tokat yöresinde sahnelenmiştir. Hey onbeşli türküsü esasında Halil ve Hediye'nin karşılıklı konuşmasıdır.

Onbeşli türküsü Çanakkale Savaşı döneminde yaşanan bir aşk hikâyesinin hüzünlü bir dışa vurumudur. Doğal olarak bu türlü bir ağıttır. Fakat günümüzde bu türkü bir oyun havası olarak algılanır ve düğünlerde bu türkü ile oynanır. Türküler kültürümüzün en özel eserleri arasındadır. Bu türkü sözleri itibariyle de son derece etkileyicidir. Fakat melodisi bir oyun havasını çağrıştırdığı için oyun havası kabul edilmiştir.

Hey Onbeşli Onbeşli
Hey onbeşli onbeşli
Tokat yolları taşlı
Onbeşliler gidiyor
Kızların gözü yaşlı

Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel beriye
Fistan aldım endazesi onyediye

Gidiyom gidemiyom
Az doldur içemiyom
Sevdiğim pek gönüllü
Koyup da gidemiyom


Gidiyom gidemiyom
Sevdim terkedemiyom
Sevdiğim pek gönüllü
Gönlünü edemiyom

Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel beriye
Fistan aldım endazesi onyediye

Giderim ilinizden (elinizden)
Kurtulam dilinizden
Yeşil baş ördek olsam
Su içmem gölünüzden

Aslan yarim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel beriye
Fistan aldım endazesi onyediye

Hamdi Tüfekçi



Çıktım Kozan'ın Dağı'na Türküsünün Hikayesi

Kars Elinin Maralı Türküsünün Hikayesi

Yıktılar Kalamızı Sürdüler Balamızı Bir Kerkük Türküsü Hikayesi

Sivas Ellerinde Sazım Çalınır Türküsünün Hikayesi

Ey Güzel Kırım Türküsü

Çırpınırdın Karadeniz Bakıp Türk'ün Bayrağına Türküsünün Öyküsü

Harmandalı Türküsü'nün Hikayesi

Karayılan Destanı... Gaziantep Müdafaası Hikayesi

Çökertme 'Halilim' Türküsünün Hikayesi

Çarşambayı Sel Aldı Türküsünün Hikayesi

Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz Türküsü

Dersini Almışda Ediyor Ezber Türküsünün Hikayesi

Kırmızı Gül Demet Demet Türküsünün Hikayesi

Aşık Reyhani Hayatı ve Şiirleri

Bodrum Hakimi Türküsü'nün (Bodrumlular Erken Biçer Ekini) Hikayesi

Sefil Baykuş Türküsünün Hikayesi

Gelin Oldum Karabel'in Eline Türküsü'nün Hikayesi

Alıver Anneciğim Alıver Çantamı Asayım Koluma (Kurlar Kışlaları) Türküsünün Hikayesi

Evlerinde Bir İpekten Halı Var Türküsünün Hikayesi

Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım Türküsünün Hikayesi

Mektebin Bacaları Türküsünün Hikayesi

Aşkın Ne Derin Yaralar Açtı Ciğerimde Türküsünün Hikayesi

Ceviz Oynamaya mı Geldin Odama Türküsünün Hikayesi

Devrent Deresine Duman Bürüdü Türküsünün Hikayesi

Ağgül Seni Camekanda Görmüşler Türküsünün Hikayesi

Acem Kızı Türküsünün Hikayesi

Edirne'nin Ardı Bağlar Türküsünün Hikayesi

Ahmet Bey'in Bir Küheylan Atı Var Türküsünün Hikayesi

Hey Onbeşli Hikayesi ve Türküsü

Bebek Ağıtı'nın Hikayesi (Avşar Ağıtı Orta Anadolu)

Ormancı Türküsünün Öyküsü

Söyleyin Anama Damda Yatmasın (Şahin Bey) Türküsünün Hikayesi

Muş Ovası Türküsünün Hikayesi

Ezo Gelin Türküsünün Hikayesi

Hey Onbeşli Onbeşli Türküsünün Hazin Hikayesi

Suzan Suzi Türküsünün Hikayesi

Kara Kaş Gözlerin Elmas Türküsünün Hikayesi

Cemal'im Türküsünün Hikayesi

Ordunun Dereleri Aksa Yukarı Aksa Türküsünün Hikayesi

Yemen Türküsü (Burası Muştur Yolu Yokuştur) Hikayesi

Hekimoğlu Türküsünün Hikayesi

Sarı Gelin Türküsünün Hikayesi

Bitliste Beş Minare Türküsünün Hikayesi

Kışlalar Doldu Bugün Uzun Havasının Hikayesi

Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa Türküsünün Hikayesi

Kapıyı Çalan Kimdir? Türküsünün Hikayesi

Arpa Ektim Biçemedim (Ali Paşa) Türküsünün Hikayesi

Odasına Vardım Gayfe Pişirir Türküsünün Hikayesi

Yürüyorum Dikenlerin Üstünde Türküsünün Hikayesi

İki Keklik Bir Kayada Ötüyor Türküsünün Hikayesi

.