Kars Elinin Maralı Türküsünün Hikayesi
Kars'ın Arpaçay ve Ardahan'ın Çıldır ilçesinin bazı köylerine Gürcistan'ın özellikle Borçalı bölgesinden Türk kökenli aileler yani Karapapak (Terekeme) türkleri göçmüşlerdir. Bu ailelerin bazıları sonradan Muş'un Bulanık ilçesi ve civar köylerine göçmüşlerdir. İran ile Rusya arasında süren toprak savaşları ve Türkmençay antlaşması (1828) bölgede bazı Türk köyleri göçe zorlandı. Okur- yazar oranı yüksek olan ve birbirleriyle kültürel ve sosyal bağları sıkı olan Bezekli, Koçali ve Kemerli köyleri de bu göçlerden çok etkilendi. Bezekli köyü'nün gençlerinden Oruç isimli delikanlı ile Kemerli Köyü'nün güzellerinden Maral isimli genç kız birbirleriyle küçüklükten beri tanışmış ve zamanla birbirlerine aşık olmuşlardır. Gençler büyüdükçe birbirlerine iyice bağlanmışlar ve zamanla birbirlerine evlilik sözü vermişlerdir. Maral'ın hem kendisi çok güzel hem de sesi çok güzeldi. Oruç'ta aşıklığa meraklı olup saz ve tar çalıyordu.Köylülerin göçe zorlanmasıyla Bezekli'den bazı aileler Türkiye'ye göçmeye karar verdiler. Oruç ve ailesi de göç etmeye karar alan aileler arasındaydı. Oruç Maral'dan ayrılmak istemediği için ailesini göç kararından caydırmaya çalıştıysa da muvaffak olamadı. Maral'ın ailesi ise kendi köyleri olan Kemerli Köyü'nde kalmaya kararlıydı. Maral ve Oruç için bu ayrılık çok zor ve acıydı. Maral çok iyi yüzme biliyordu. Oruç ve Maral, iki ülkenin sınırını belirleyen Arpaçay Nehri'nin kenarında buluşmaya sözleştiler. Maral yüzerek karşıya geçecek ve ailesinden habersiz Oruç ile evlenecekti.
Oruç'un ailesi ise bazı ailelerle beraber Kars'ın Arpaçay ilçesine bağlı eski adı "irişti" olan Göldalı Köyü'ne yerleşti. Birgün Arpaçay kenarında (Ani harabeleri yakınlarında) bir kayanın üstüne oturup elinde tarıyla çalıp söyleyen ve karşı tarafa yüreğinin sesini duyurmaya çalışan Oruç çaresizlik içindeydi.
Tam bu duygular içerisinde tarıyla dertleşirken kayaların arkasından bir maralın, sesine kulak verdiğini fark etti. Maral sanki büyülenmiş gibi tarın sesini dinliyor ve Oruç’u izliyordu. Oruç, maralın ürkek, sevecen ve nazenin hareketlerinden onun da kendisi gibi yaralı olduğu düşüncesine kapılarak onu sevdiği maralın yerine koyar. Duygulanarak sevdiğine söylemek istediği sözleri tarıyla marala ezgili bir biçimde çalıp söylemeye başlar, adeta maraldan derdine çare bulmasını ister.
Oruç Maral’a Şöyle seslenir:
Kars elinin maralısan
Kaşı gözü karalısan
Benim gibi yaralısan
Kim okladı söyle maral
Nakarat:
Söyle maral, gitme maral, dinle maral
Derdin nedir söyle maral
Ya derdimin dermanı ol
Ya hançerle canımı al
Maral seni eylemeli
Çalıp derdi söylemeli
Bu yaralı neylemeli
Yaran çok mu söyle maral
Nakarat
Seni sevdim canım gibi
Yan bakarsın yarım gibi
Yara git de halım gibi
Yol yakın mı söyle maral
Nakarat
Yürek yanar her atışta
Bak eridim kara kışta
Aklım aldın bir bakışta
Çare var mı söyle maral
Nakarat
Kul Şahin’im derde düştüm
Hemi dondum hemi piştim
Böyle maral görmemiştim
Gerçek misin söyle maral
Aşığın bu türküsünü kaya dibinden edalı hareketler ve bakışlarla dinleyen maral, türkü biter bitmez ani bir hareketle zıplayıp çaya dalar, yüzerek karşı tarafa geçer ve gözden kaybolur. Zaman zaman aynı yere gelen aşık, sevgilisini ve maralı bir daha göremez. Maralın son davranışını ayrılığın bir işareti olarak kabul eder ve sırtında tarı ile ata binerek, Kars’tan göçerek gurbete çıkar. O günden sonrada bir daha aşıktan haber alınamaz…
Kaynak: Aşık Salih Şahin'in bir yazısından derlenmiştir.
Kars elinin maralısan
Kaşı gözü karalısan
Benim gibi yaralısan
Kim okladı söyle maral
Nakarat:
Söyle maral, gitme maral, dinle maral
Derdin nedir söyle maral
Ya derdimin dermanı ol
Ya hançerle canımı al
Maral seni eylemeli
Çalıp derdi söylemeli
Bu yaralı neylemeli
Yaran çok mu söyle maral
Nakarat
Seni sevdim canım gibi
Yan bakarsın yarım gibi
Yara git de halım gibi
Yol yakın mı söyle maral
Nakarat
Yürek yanar her atışta
Bak eridim kara kışta
Aklım aldın bir bakışta
Çare var mı söyle maral
Nakarat
Kul Şahin’im derde düştüm
Hemi dondum hemi piştim
Böyle maral görmemiştim
Gerçek misin söyle maral
Aşığın bu türküsünü kaya dibinden edalı hareketler ve bakışlarla dinleyen maral, türkü biter bitmez ani bir hareketle zıplayıp çaya dalar, yüzerek karşı tarafa geçer ve gözden kaybolur. Zaman zaman aynı yere gelen aşık, sevgilisini ve maralı bir daha göremez. Maralın son davranışını ayrılığın bir işareti olarak kabul eder ve sırtında tarı ile ata binerek, Kars’tan göçerek gurbete çıkar. O günden sonrada bir daha aşıktan haber alınamaz…
Kaynak: Aşık Salih Şahin'in bir yazısından derlenmiştir.
Çıktım Kozan'ın Dağı'na Türküsünün Hikayesi
Kars Elinin Maralı Türküsünün Hikayesi
Yıktılar Kalamızı Sürdüler Balamızı Bir Kerkük Türküsü Hikayesi
Sivas Ellerinde Sazım Çalınır Türküsünün Hikayesi
Ey Güzel Kırım Türküsü
Çırpınırdın Karadeniz Bakıp Türk'ün Bayrağına Türküsünün Öyküsü
Harmandalı Türküsü'nün Hikayesi
Karayılan Destanı... Gaziantep Müdafaası Hikayesi
Çökertme 'Halilim' Türküsünün Hikayesi
Çarşambayı Sel Aldı Türküsünün Hikayesi
Eşkiya Dünyaya Hükümdar Olmaz Türküsü
Dersini Almışda Ediyor Ezber Türküsünün Hikayesi
Kırmızı Gül Demet Demet Türküsünün Hikayesi
Aşık Reyhani Hayatı ve Şiirleri
Bodrum Hakimi Türküsü'nün (Bodrumlular Erken Biçer Ekini) Hikayesi
Sefil Baykuş Türküsünün Hikayesi
Gelin Oldum Karabel'in Eline Türküsü'nün Hikayesi
Alıver Anneciğim Alıver Çantamı Asayım Koluma (Kurlar Kışlaları) Türküsünün Hikayesi
Evlerinde Bir İpekten Halı Var Türküsünün Hikayesi
Ne Ağlarsın Benim Zülfü Siyahım Türküsünün Hikayesi
Mektebin Bacaları Türküsünün Hikayesi
Aşkın Ne Derin Yaralar Açtı Ciğerimde Türküsünün Hikayesi
Ceviz Oynamaya mı Geldin Odama Türküsünün Hikayesi
Devrent Deresine Duman Bürüdü Türküsünün Hikayesi
Ağgül Seni Camekanda Görmüşler Türküsünün Hikayesi
Acem Kızı Türküsünün Hikayesi
Edirne'nin Ardı Bağlar Türküsünün Hikayesi
Ahmet Bey'in Bir Küheylan Atı Var Türküsünün Hikayesi
Hey Onbeşli Hikayesi ve Türküsü
Bebek Ağıtı'nın Hikayesi (Avşar Ağıtı Orta Anadolu)
Ormancı Türküsünün Öyküsü
Söyleyin Anama Damda Yatmasın (Şahin Bey) Türküsünün Hikayesi
Muş Ovası Türküsünün Hikayesi
Ezo Gelin Türküsünün Hikayesi
Hey Onbeşli Onbeşli Türküsünün Hazin Hikayesi
Suzan Suzi Türküsünün Hikayesi
Kara Kaş Gözlerin Elmas Türküsünün Hikayesi
Cemal'im Türküsünün Hikayesi
Ordunun Dereleri Aksa Yukarı Aksa Türküsünün Hikayesi
Yemen Türküsü (Burası Muştur Yolu Yokuştur) Hikayesi
Hekimoğlu Türküsünün Hikayesi
Sarı Gelin Türküsünün Hikayesi
Bitliste Beş Minare Türküsünün Hikayesi
Kışlalar Doldu Bugün Uzun Havasının Hikayesi
Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa Türküsünün Hikayesi
Kapıyı Çalan Kimdir? Türküsünün Hikayesi
Arpa Ektim Biçemedim (Ali Paşa) Türküsünün Hikayesi
Odasına Vardım Gayfe Pişirir Türküsünün Hikayesi
Yürüyorum Dikenlerin Üstünde Türküsünün Hikayesi
İki Keklik Bir Kayada Ötüyor Türküsünün Hikayesi
